Sarracenia sp. - Kapturnica sp.

[Cephalotus]

Nazwa polska: Kapturnica

Nazwa angielska: Pitcher plant

Nazwa łacińska: Sarracenia

 

Lista gatunków:

Sarracenia alata

Sarracenia flava

Sarracenia leucophylla

Sarracenia minor

Sarracenia oreophila

Sarracenia psittacina

Sarracenia purpurea

Sarracenia rubra

 

Troszkę historii: Jedna z pierwszych ilustracji przedstawiających liście kapturnicy została opublikowana przez Kluzjusza w 1601r na podstawie przesłanej ryciny. Nazwę rodzajową nadał w 1700 roku francuski botanik Joseph Pitton de Tournefort, która wywodzi się od nazwiska lekarza Michaela Sarrazina, który przesłał kapturnice purpurowe (Sarracenia purpurea) z Quebec do Paryża.

 

Występowanie: Sarracenia występuje przede wszystkim na południowo- wschodnich obrzeżach Stanów Zjednoczonych. Jedynie zasięg występowania kapturnicy purpurowej ciągnie się przez wschodnie wybrzeże, aż po Kanadę.

 

Siedlisko naturalne: Rośnie na terenach bagnistych i sawannowych, często wśród wysokich traw. Są to obszary otwarte i silnie nasłonecznione. Preferuje podłoże piaskowo ? torfowe o kwaśnym Ph, które jest bardzo ubogie w składniki odżywcze. Żyje w klimacie wilgotnym, ciepłym gdzie temperatura w lecie i na wiosnę waha się w granicach 9-25*C natomiast w zimę dochodzi nawet do -7*C. Kapturnica purpurowa jest najbardziej wytrzymała na mróz i obecność śniegu.

 

Wygląd: Roślina posiada liczne liście wąskie u nasady i rozszerzające się ku końcowi, który stanowi przykrywka o bardzo różnych kształtach. Jej zadaniem jest ochrona przed wpadaniem wody deszczowej do lejkowatych liści, które dorastają nawet do 1,2m długości. Tylko S. purpurea, z powodu krótkich liści nie musi chronić wnętrza pułapki przed wodą. Wnętrze liścia jest idealnie gładkie, a jego górną partię porastają włoski ustawione w dół. Spodnią warstwę wypełnia płyn z enzymami trawiennymi.

 

Kwiaty kapturnic są bardzo ciekawe, wyrastają na długich, nawet ponad 60cm łodygach, a ich budowa jest wspólna dla wszystkich gatunków i odmian. Kwiat jest najczęściej pierwszą oznaką ?przebudzenia? rośliny po okresie zimowania. Jego kształt bardzo przypomina odwrócony parasol, jest to znamię. Wejścia do wnętrza kwiatu chroni 5 platków. Kwiat może mieć barwę od zielonego, poprzez żółtą, aż po bordową i czerwoną jak u kapturnicy purpurowej (Sarracenia purpurea). Brązowe nasiona są dość duże w porównaniu z innymi roślinami mięsożernymi, osiągają około 2mm.

 

Łapanie zdobyczy: Roślina wabi owady słodkim, lepkim nektarem oraz barwą liści i ich przykrywki. Nektar zwykle znajduje się na obrzeżach kielicha, pod spodem przykrywki, a także wzdłuż przedniej części liścia, która często wygląda jak płaski liść. Obrzeże liścia jest bardzo kuszące dla owada, ten chodząc po nim w końcu ześlizguje się do środka. Stamtąd nie ma już ucieczki. Blokują ją ułożone ku spodowi włoski oraz idealnie gładka powierzchnia wewnętrznej części lejkowatych pułapek. Owady są częściowo trawione za pośrednictwem enzymów trawiących. Trzymanie kapturnic na zewnątrz sprawia, iż już po tygodniu ich liście ? pułapki są zapełnione przez złapane ofiary. Kolejne owady przygniatają te poprzednie, co także ułatwia działanie enzymów. Po przecięciu liścia można zobaczyć, że owady, które niegdyś były znacznie wyżej, zostały zgniecione i znajdują się o wiele niżej.

 

Hodowla: Te rośliny nie są bardzo wymagające, a wiec i nie są trudne w hodowli. Największy problem dla początkujących hodowców sprawia ich zimowanie. Dlatego pod względem trudności w hodowli oceniam je 3 na 6.

 

Oświetlenie: Kapturnice preferują stanowiska z dużą ilością światła. Mocne bezpośrednie słońce potrafi oparzyć roślinki, które były tylko pod sztucznym oświetleniem, ale bardzo dobrze wpływa na ubarwienie roślin i spowoduje, że kolejne dzbany będą o wiele większe. Najlepszym stanowiskiem jest miejsce o dużej ilości promieni słonecznych lub oczywiście sztuczne oświetlenie z dodatkiem promieni UV, spektrum B (UVB). W domowych warunkach najlepszym rozwiązaniem jest południowe okno, ale w tym wypadku nie obejdzie się bez doświetlania. Ilość godzin bezpośredniego nasłonecznienia u Sarracenii to ok. 10-11h. Tak więc jak rośliny na parapecie mają 6 godzin dziennie bezpośredniego słońca, to należy je doświetlać tak, żeby miały w sumie te 10 godzin. Bardzo szybko nasze rośliny nam zasygnalizują, że mają za mało światła wytwarzając płaskie liście o małych dzbanach. Wyjątkiem od tej reguły jest gatunek S. oreophila, która na wiosnę wytwarza bardzo atrakcyjne, duże dzbany, a na spoczynek produkuje bardzo skrócone liście zwane ?Phyllodia?. Wytwarzanie liści ? pułapek u tego gatunku trwa krótko i jest ich niewiele. Nie mniej niedostateczna ilość światła w okresie wiosenno-letnim wpłynie negatywnie na jej wygląd w kolejnym sezonie.

 

Przesadzanie i kosmetyka: Przesadzamy raz na 2-3 lata na wiosnę w celu wymiany podłoża lub wymiany doniczki na większą. Usychające liście odcinamy ostrym narzędziem od miejsca, w którym zżółkły.

 

Podłoże: Mieszanek na podłoże dla Sarracenii jest kilka: torf z piaskiem w proporcjach 1:1, torf z piaskiem i perlitem 2:1:1, oraz torf z perlitem 1:1. Każda z tych mieszanek jest dobra, ale najlepiej wzorować się na naturze, dlatego proponuje tą pierwszą. Podłoże powinno mieć pH w granicach 3-5.

 

Podlewanie, wilgotność powietrza: Podlewamy przez podsiąkanie - wodę lejemy do podstawki i utrzymujemy na w miarę stałym poziomie. Jego wysokość zależy od wysokości doniczki. Może wynosić od 2-3 cm dla doniczki o wysokości 7cm, a nawet okresowo sięgać po sam wierzch podłoża i też nie powinno to zaszkodzić naszym roślinom. W zimę ograniczamy podlewanie, ale podłoże musi być stale wilgotne. Najlepszą wodą jest destylowana, wodą z filtra odwrotnej osmozy (RO) lub deszczówka (dotyczy tylko miejscowości o małym skażeniu powietrza), tylko w ostateczności stosujemy przegotowaną i odstaną wodą z kranu, jeżeli nie jest zanieczyszczona i twarda. Jednak ta ostatnia opcja jest mimo wszystko niepolecana i należy ją traktować jako wyjście awaryjne i czasowe. Wilgotność powietrza nie ma specjalnego znaczenia, nie mniej wyższa wilgotność wpływa pozytywnie na wzrost roślin. Nie jest to jednak czynnik najważniejszy i nie należy się na nim skupiać tak mocno jak na ilości dostarczanego światła. Kapturnice świetnie rosną przy wilgotności zarówno 50 jak i 90%.

 

Temperatura: W okresie spoczynku, który przypada najczęściej na październik - kwiecień, roślina potrzebuje temperatury podobnej do tej, jakie występują w jej środowisku naturalnym. Najlepszą jest taka w granicach od 0 do 10*C. Nie mniej liczne doniesienia jak i moje własne dowodzą, że te rośliny mogą z powodzeniem przetrwać wszelkie, polskie mrozy, rosnąc w gruncie, a korzystnym w dodatku jest, jeżeli znajdą się pod grubą warstwą śniegu. Najniższe temperatury, co do których wiem, że wszystkie gatunki przeżyły to -22*C, przez kilka dni, lub -18*C przez trzy tygodnie. Osobom niedoświadczonym jednak nie polecam ryzykowania związanego z zimowaniem kapturnic na zewnątrz, szczególnie w doniczkach zamiast w gruncie.

 

Poza okresem spoczynku: Sarracenie świetnie rosną w temperaturze od 10 do 30*C, a nawet 35*C. Trzymane na zewnątrz w okresie wiosna, lato, jesień, pozwoli im stopniowo wejść w spoczynek, nie ograniczając im przy tym słońca, które jeszcze w listopadzie może czasem często się pojawiać. Nie ma też sensu chowania roślin do domu, jeżeli dni są jeszcze ciepłe, a w nocy temperatury nie spadają regularnie poniżej -5*C - jest to zakres temperatur całkowicie bezpiecznych nawet dla roślin trzymanych w doniczkach.

 

Nawożenie: Nie nawozimy, najlepszym nawozem jest zdobywane pożywienie. W czasie braku owadów roślina będzie żyła bez problemu poprzez wykorzystanie fotosyntezy. Jedynie osoby bardziej zaawansowane potrafią z powodzeniem zastosować nawozy stopniowo uwalniające się jak np. Osmocote. Natomiast osobom niedoświadczonym, początkującym, zdecydowanie takie próby odradzam! Potencjalne korzyści płynące z takiego nawożenia są zdecydowanie mniejsze od ryzyka z tym związanego.

 

Rozmnażanie:

 

Z liści: Od rośliny macierzystej oddzielamy liść tak, by miał jak najwięcej materiału zapasowego (biała część liścia), a następnie wsadzamy go do kwaśnego torfu bez nawozów i innych dodatków, a następnie umieszczamy w miejscu o wilgotności powietrza powyżej 80%. Powodzenie ok. 50%, czasem wyższe.

 

Z nasion: Po sztucznym, ręcznym zapyleniu rośliny w torebce nasiennej zawiązuje się wiele brązowych nasion o średnicy około 2mm. Należy dokonać zapylenia krzyżowego, czyli z odmiennym genetycznie osobnikiem. Jak to zrobić, pyłek przenosimy na ?dzióbki? - znamiona pod ?parasolem?, jest ich po jednym ja jego pięciu krawędziach. Nasiona należy najpierw przestratyfikować. Stratyfikacja ? działanie zimnem na nasiona z obecnością wilgoci. Umieszczamy nasionka w doniczce z kwaśnym torfem (lub dowolną mieszanką podaną wcześniej) bez dodatków i nawozów i lekko przygniatamy, aby przylegały do ziemi. Nasion nie wbijamy i nie przysypujemy podłożem. Następnie doniczkę na okres 1-3 miesięcy umieszczamy w pomieszczeniu o temperaturze 0-5*C. Po stratyfikacji umieszczamy doniczkę z nasionkami w miejsce o temperaturze jak dla wszystkich, dorosłych kapturnic. Kiełkowanie zaczyna się po około 1-3 tygodniach od stratyfikacji. Jeżeli chcemy pielęgnować rośliny zgodnie z naturą, najlepszym okresem na wysiew będzie grudzień.

 

Przykład, jak można przeprowadzać sianie nasion: KLIKNIJ TUTAJ.

 

Przez podział kłącza: Jest to najłatwiejszy i bardzo skuteczny sposób rozmnażania. Od rośliny macierzystej oddzielamy sadzonkę, o co najmniej 3 zdrowych liściach. Następnie umieszczamy ją w podłożu takim samym jak dla roślin dorosłych.

 

Lista gatunków, podgatunków, form i mieszańców ze zdjęciami: Kliknij Tutaj.